منظور از طلای خام چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟ این روزها با گسترش بازارهای مالی و افزایش تمایل مردم به سرمایه‌گذاری در طلا، آشنایی با انواع و ویژگی‌های طلای خام اهمیت بیشتری پیدا کرده و باید گفت این فلز گرانبها که از دل زمین استخراج می‌شود، پایه و اساس تمام محصولات طلاست.
اگر شما هم می‌خواهید بدانید در بازار طلای ایران، به چه چیزی طلای خام می‌گویند و این نوع طلا چه تفاوتی با سایر اشکال طلا دارد، در این مقاله همراه تکنوگلد باشید. در این بخش بعد از معرفی طلای خام، خواهیم دید طلای خام چه رنگی است، چه کاربردی دارد و تفاوت آن با طلای آبشده در چیست.
منظور از طلای خام چیست؟
طلای خام در ابتدایی‌ترین شکل خود، فلزی است که مستقیما از معادن استخراج می‌شود. این طلا در حالت طبیعی دارای ناخالصی‌های فراوانی است و نیاز به فرآیند تصفیه دارد تا بتوان از آن استفاده کرد. بنابراین وقتی صحبت از طلای خام می‌شود، منظور طلایی است که هنوز هیچ‌گونه فرآوری روی آن انجام نشده است.
در فرآیند تصفیه، ناخالصی‌های طلای خام در آزمایشگاه‌های تخصصی جدا می‌شوند که این فرآیند ممکن است چندین روز طول بکشد و نتیجه آن، طلای خالصی است که می‌تواند برای مصارف مختلف مورد استفاده قرار گیرد. پس از تصفیه طلا به شمش‌هایی با خلوص ۹۹.۹ درصد تبدیل می‌شود که به آن‌ها شمش ۲۴ عیار می‌گویند.
انواع طلای خام
در بازار طلای ایران، اصطلاح «طلای خام» به اشکال مختلفی از طلا اطلاق می‌شود. با اینکه این عبارت در اصل به طلای استخراج شده از معدن اشاره دارد، اما در عرف بازار به انواع دیگری از طلای فرآوری نشده نیز طلای خام می‌گویند. بنابراین در پاسخ به اینکه انواع طلای خام چیست، می‌توانیم از 3 مورد زیر نام ببریم:
- طلای خام طبیعی: طلای خام طبیعی همان طلایی است که به شکل خام از معدن استخراج می‌شود. این نوع طلا به صورت تکه‌های سنگ‌مانند است و باید فرآیند تصفیه روی آن انجام شود. این نوع طلا به دلیل خلوص بالا و نرم بودن بیش از حد، نیاز به ترکیب با سایر فلزات دارد تا بتوان از آن استفاده کرد.
- طلای آبشده: طلای آبشده نوعی از طلای ۱۸ عیار است که از ذوب کردن طلاهای قدیمی و دست‌دوم به دست می‌آید. این نوع طلا در قالب‌های مختلف ریخته می‌شود و ماده اولیه اصلی برای ساخت جواهرات و زیورآلات است. برای اطلاعات بیشتر مقاله طلای آب شده چیست را مطالعه کنید.
- شمش طلا غیرزینتی: شمش طلای غیرزینتی با خلوص ۹۹.۹ درصد، محصولی است که عمدتا برای سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع طلا که در قالب شمش‌های استاندارد تولید می‌شود، به دلیل خلوص بالا و عدم ترکیب با فلزات دیگر، برای ساخت زیورآلات مناسب نیست. برای کسب اطلاعات درباره این موضوع مقاله شمش طلا چیست را مطالعه کنید.
ویژگی‌های طلای خام
حالا که دیدیم منظور از طلای خام چیست، بیایید نگاهی به ویژگی‌های این نوع طلا بیندازیم:
- رنگ براق و زرد: طلای خام دارای درخشندگی خیره‌کننده و رنگ زرد خاصی است که آن را از سایر فلزات متمایز می‌کند و این درخشندگی به دلیل خلوص بالای آن است.
- چگالی بالا: یکی از ویژگی‌های برجسته طلای خام، چگالی بالای آن است. این خاصیت باعث می‌شود که طلا در مقایسه با حجم مشابه از سایر فلزات، وزن بیشتری داشته باشد.
- مقاوم در برابر اسیدها: طلای خام در برابر اکثر اسیدها مقاومت قابل‌توجهی از خود نشان می‌دهد. تنها استثنا در این مورد، اسید آکوا رژیا است که می‌تواند با طلا واکنش نشان دهد.
- نرم و چکش‌خوار: خاصیت نرمی و چکش‌خواری طلای خام باعث می‌شود که به‌راحتی قابل شکل‌دهی باشد و این ویژگی اگرچه برای ساخت زیورآلات مناسب نیست، اما در فرآیند تصفیه و آماده‌سازی طلا مفید خواهد بود.
- پایدار در برابر تغییرات شیمیایی: طلای خام در برابر تغییرات شیمیایی بسیار مقاوم است و خواص خود را حفظ می‌کند.
- محل کشف: طلای خام معمولا در بستر رودخانه‌ها، میان سنگ‌ها و کانی‌های متبلور ی رسوبات و شن‌های فرسوده یافت می‌شود.
طلای خام چه رنگی است؟
در حالت طبیعی، طلای خام رنگی کاملا زرد و درخشان دارد؛ اما جالب است بدانید که طلا می‌تواند در طیف متنوعی از رنگ‌ها تولید شود و این تنوع رنگی، از ترکیب طلا با فلزات مختلف در فرآیند تصفیه به دست می‌آید.
با ترکیب طلا با فلزاتی مانند نقره، مس و نیکل، می‌توان رنگ‌های متنوعی ایجاد کرد. اما پس از ترکیب با فلزات دیگر طلای خام چه رنگی است؟
برخی از محبوب‌ترین رنگ‌های طلا عبارتند از طلای زرد کلاسیک، طلای سفید که از ترکیب با پلاتین یا پالادیوم به دست می‌آید، و رزگلد که ترکیبی از طلا و مس است. حتی رنگ‌های خاص‌تری مانند طلای آبی، سیاه، خاکستری و بنفش نیز قابل دستیابی هستند.
پیشنهاد میکنیم مقاله ارزش ذاتی طلا چیست را مطالعه کنید.
کاربرد طلای خام چیست؟
برخلاف تصور عموم، طلای خام فقط در صنعت جواهرسازی کاربرد ندارد، بلکه این فلز ارزشمند به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردش در صنایع مختلف از پزشکی گرفته تا فناوری‌های پیشرفته فضایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
✔ ساخت زیورآلات
شاید مشهورترین کاربرد طلا در صنعت جواهرسازی باشد، اما نکته جالب این است که برای ساخت زیورآلات نمی‌توان از طلای خالص ۲۴ عیار استفاده کرد. دلیل این امر نرمی بیش از حد طلای خالص است که آن را برای استفاده روزمره نامناسب می‌کند. به همین دلیل طلا را با فلزات دیگر ترکیب می‌کنند تا استحکام لازم برای ساخت جواهرات را به دست آورد.
✔ صنعت الکترونیک
در دنیای مدرن امروز، طلا نقش مهمی در صنعت الکترونیک ایفا می‌کند و بسیاری از وسایل الکترونیکی که روزانه از آن‌ها استفاده میکنیم، از کامپیوتر و تلفن همراه گرفته تا سیستم‌های ناوبری GPS، حاوی مقادیری طلا هستند. این فلز گرانبها به دلیل رسانایی عالی و مقاومت در برابر خوردگی، گزینه‌ای ایده‌آل برای قطعات الکترونیکی است.
✔ صنعت شیشه‌سازی
اگر بپرسید جالب‌ترین کاربرد طلای خام چیست، باید گفت یکی از کاربردهای کمتر شناخته‌شده طلا در صنعت شیشه‌سازی است و صنعتگران از طلا به عنوان رنگدانه‌ای برای ایجاد جلوه‌ای خاص در شیشه استفاده می‌کنند. وقتی ذرات طلا در حین فرآیند حرارتی روی شیشه قرار می‌گیرند، رنگی یاقوتی و درخشان به شیشه می‌بخشند که آن را به محصولی خاص تبدیل می‌کند.
✔ صنعت پزشکی
در حوزه پزشکی، طلا کاربردهای متنوع و حیاتی دارد که یکی از مهم‌ترین کاربردهای آن در تشخیص بیماری‌های مختلف از جمله سرطان است. پزشکان با استفاده از نوارهای تست حاوی نانوذرات طلا می‌توانند با دقت بالا بیماری‌هایی مانند سرطان پروستات، سرطان دهانه رحم، مالاریا و حتی ایدز را تشخیص دهند. این فلز در صنعت دندانپزشکی نیز کاربردهای بسیاری دارد.
✔ لیزردرمانی
در فناوری لیزردرمانی مدرن، لیزرهای پیشرفته‌ای که سطح داخلی آن‌ها با طلا پوشیده شده، قادرند با دقت فوق‌العاده‌ای اشعه را کنترل کنند. این ویژگی به‌خصوص در درمان سرطان و جراحی‌های ظریف چشم و مغز اهمیت حیاتی دارد، زیرا از آسیب به بافت‌های سالم اطراف جلوگیری می‌کند.
بیشتر بخوانید: طلای ریزشی چیست
✔ صنایع فضایی
در صنعت هوا و فضا نیز طلا نقشی حیاتی در محافظت از فضانوردان و تجهیزات فضایی ایفا می‌کند. لایه نازکی از طلا در کلاه ایمنی فضانوردان و بدنه فضاپیماها به‌کار می‌رود که وظیفه آن محافظت در برابر تشعشعات مضر خورشیدی است. این پوشش طلا همچنین به تنظیم دمای فضاپیما کمک می‌کند و با انعکاس اشعه‌های مادون قرمز، دمای داخل فضاپیما را در محدوده مناسب نگه می‌دارد.
تفاوت طلای خام و طلای آبشده
پیش‌تر اشاره کردیم که در بازار طلای ایران به طلای آبشده هم به‌اصطلاح خام می‌گویند؛ اما تفاوت طلای آبشده و طلای خام چیست؟ این تفاوت را می‌توان از 3 جنبه بررسی کرد:
1. خلوص
در بحث خلوص، طلای خام که مستقیما از معدن استخراج می‌شود، حاوی ناخالصی‌های متعددی است. این طلا پس از فرآیند تصفیه به خلوص ۹۹.۹ درصد یا همان عیار ۲۴ می‌رسد.
اما داستان طلای آبشده کمی متفاوت است. خلوص طلای آبشده کاملا به منبع اولیه و فرآیند ذوب بستگی دارد. برای مثال اگر مجموعه‌ای از طلاهای ۱۸ عیار ذوب شوند، محصول نهایی نیز همان عیار ۱۸ را خواهد داشت. برای اطمینان از عیار دقیق طلای آبشده، آزمایشگاه‌های تخصصی این کار را انجام می‌دهند.
2. کاربرد
بالاتر دیدیم در صنایع مختلف کاربرد طلای خام چیست. اما طلای خام در حالت اولیه خود قابل‌استفاده نیست و حتما باید مراحل تصفیه را طی کند. در واقع ازآنجایی‌که این طلا هنوز در مراحل ابتدایی فرآوری قرار دارد، مستقیما در بازار عرضه نمی‌شود.
در مقابل طلای آبشده به دلیل خلوص مشخص و شکل قابل‌استفاده، مستقیما در بازار معامله می‌شود. این نوع طلا به‌راحتی در صنایع مختلف، به‌ویژه در ساخت زیورآلات، کاربرد دارد و برای سرمایه‌گذاری نیز گزینه مناسبی محسوب می‌شود.
3. قیمت
قیمت‌گذاری طلای خام و آبشده نیز تفاوت‌های قابل‌توجهی دارد. طلای خام به دلیل وجود ناخالصی‌ها و نیاز به فرآوری بیشتر، قیمت پایین‌تری نسبت به انواع تصفیه‌شده دارد و عوامل متعددی مانند میزان طلای موجود در سنگ معدن و هزینه‌های فرآوری در قیمت‌گذاری آن تاثیرگذار هستند.
طلای آبشده اما با معیارهای مشخص‌تری قیمت‌گذاری می‌شود. قیمت این نوع طلا بر اساس وزن و عیار آن تعیین شده و معمولا با تبدیل به معادل طلای ۱۸ عیار در بازار معامله می‌شود.
تفاوت طلای خام با سایر فلزات گرانبها
در این بخش می‌خواهیم ببینیم تفاوت فلزات گرانبها با طلای خام چیست. در جدول زیر مقایسه‌ای بین طلای خام و 3 فلز گرانبها، یعنی پلاتین، نقره و پالادیوم را می‌بینید. در ادامه‌ی متن نیز به توضیح دقیق‌تر این تفاوت‌ها می‌پردازیم.
| ویژگی | طلای خام | پلاتین | پالادیوم | نقره |
| خلوص | ناخالصی زیاد، عیار پایین‌تر از 24 | خلوص بالا (90-95%) | خلوص بالا | نقره استرلینگ با خلوص 92.5% |
| چکش‌خواری | بسیار نرم و چکش‌خوار | سخت‌تر از طلا | سخت و مقاوم | نسبتا نرم (سخت‌تر از طلای خالص) |
| رنگ | زرد درخشان | سفید-خاکستری یا سفید نقره‌ای | سفید و براق | سفید براق (تمایل به کدری) |
| چگالی | بسیار چگال | چگال‌تر از طلا | چگالی پایین‌تر از طلا و پلاتین | چگالی بالا (کمتر از طلا) |
| مقاومت در برابر خوردگی | بسیار بالا | بسیار بالا، کمترین واکنش‌پذیری | مقاومت خوب | مقاومت خوب، اما مستعد کدری در مجاورت گوگرد |
| کاربرد اصلی | ماده اولیه برای پالایش و تولید شمش و جواهرات | جواهرسازی، مبدل‌های کاتالیستی، پزشکی، آزمایشگاهی | مبدل‌های کاتالیستی، جواهرسازی، الکترونیک | جواهرسازی، الکترونیک، خورشیدی، پزشکی، عکاسی |
| قیمت | کمتر از طلای تصفیه شده | می‌تواند از طلا بیشتر باشد (نوسانات) | نوسانات قیمتی بالا | ارزان‌تر و در دسترس‌تر (نوسانات بالا) |
| نیاز به فرآوری اولیه | قطعا دارد | در مراحل اولیه تصفیه، معمولا به صورت کنسانتره | در مراحل اولیه تصفیه، معمولا به صورت کنسانتره | نیاز به تصفیه برای حذف ناخالصی‌ها |
1. خلوص و ناخالصی‌ها
طلای خام ناخالصی‌های زیادی دارد که شامل فلزات دیگر (مانند نقره و مس) و مواد معدنی غیرفلزی است. عیار طلای خام معمولا پایین‌تر از ۲۴ است و برای استفاده در جواهرسازی یا مصارف صنعتی، نیاز به تصفیه و پالایش دارد تا به خلوص بالاتری (مانند ۲۴ عیار یا ۹۹.۹ درصد) برسد.
سایر فلزات گرانبها (پلاتین، پالادیوم، نقره) نیز در طبیعت به صورت سنگ معدن یافت می‌شوند و برای استفاده باید تصفیه شوند. با این حال مفهوم «خام» برای آن‌ها به اندازه طلا متداول نیست، زیرا معمولا از ابتدا به صورت کنسانتره یا پس از مراحل اولیه تصفیه مورد بررسی و معامله قرار می‌گیرند.
پلاتین و پالادیوم معمولا در خلوص‌های بسیار بالا (۹۰ تا ۹۵ درصد) برای جواهرسازی یا مصارف صنعتی استفاده می‌شوند. نقره نیز اغلب به صورت نقره استرلینگ (۹۲.۵ درصد نقره و ۷.۵ درصد مس) در جواهرسازی به کار می‌رود.
2. نرمی و چکش‌خواری
طلای خام: طلای خالص (۲۴ عیار) بسیار نرم و چکش‌خوار است و به راحتی تغییر شکل می‌دهد. به همین دلیل، نمی‌توان از طلای خالص خام برای ساخت مصنوعات استفاده کرد و آن را با فلزات دیگر آلیاژ می‌کنند تا سختی آن افزایش یابد.
سایر فلزات گرانبها:
- پلاتین: پلاتین در مقایسه با طلا سخت‌تر و بادوام‌تر است، اگرچه کاملا در برابر خراش مقاوم نیست. این ویژگی آن را برای ساخت جواهرات مقاوم و با دوام مناسب می‌سازد.
- پالادیوم: پالادیوم فلزی سخت و مقاوم است که مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارد و انعطاف‌پذیری بالایی دارد.
- نقره: نقره نسبتا نرم است، اما سختی آن از طلای خالص بیشتر است. برای افزایش دوام، نقره نیز معمولا با مس آلیاژ می‌شود (نقره استرلینگ).
3. رنگ
طلای خام: طلای خام و خالص دارای رنگ زرد درخشان و متمایز است؛ اما وجود ناخالصی‌ها ممکن است کمی بر رنگ آن تاثیر بگذارد.
سایر فلزات گرانبها:
- پلاتین: پلاتین دارای رنگ سفید-خاکستری یا سفید نقره‌ای است.
- پالادیوم: پالادیوم به رنگ سفید و براق است.
- نقره: نقره دارای رنگ سفید براق و درخشندگی بالایی است، اما به مرور زمان در مجاورت هوا و گوگرد کدر شده و سیاه می‌شود.
4. چگالی
طلای خام: چگالی بالا یکی از ویژگی‌های مهم برای تشخیص طلای خام از سایر مواد است.
سایر فلزات گرانبها:
- پلاتین: پلاتین از طلا چگال‌تر و سنگین‌تر است. یک قطعه جواهر پلاتین حدود ۳۰ درصد سنگین‌تر از همان قطعه ساخته شده از طلای ۱۸ عیار است.
- پالادیوم: پالادیوم چگالی پایین‌تری نسبت به پلاتین و طلا دارد.
- نقره: نقره فلزی با چگالی بالا محسوب می‌شود (حدود ۱۰.۴۹ گرم بر سانتی‌متر مکعب)، اما چگالی آن از طلا کمتر است.
5. مقاومت در برابر خوردگی
طلای خام: طلا به دلیل مقاومت بسیار بالا در برابر زنگ‌زدگی، خوردگی و واکنش‌های شیمیایی، یکی از پایدارترین فلزات محسوب می‌شود.
سایر فلزات گرانبها:
- پلاتین: پلاتین کمترین واکنش‌پذیری را در بین تمامی فلزات دارد و مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی و حتی در دماهای بالا از خود نشان می‌دهد.
- پالادیوم: پالادیوم مقاومت خوبی در برابر خوردگی (به خصوص اسیدها) و اکسیداسیون دارد.
- نقره: نقره به‌طورکلی در برابر اکسیداسیون و خوردگی مقاوم است، اما در حضور گوگرد و سولفیدها به راحتی تیره می‌شود.
6. کاربردها و قیمت
طلای خام: طلای خام عمدتا به عنوان ماده اولیه صنعتی برای پالایش و تولید شمش‌های طلا، جواهرات و مصارف الکترونیکی استفاده می‌شود. قیمت آن نیز به دلیل ناخالصی‌ها و نیاز به فرآوری بیشتر، معمولا پایین‌تر از طلای تصفیه شده است.
سایر فلزات گرانبها:
- پلاتین: علاوه بر جواهرسازی، پلاتین بیشتر در صنعت خودرو (مبدل‌های کاتالیستی)، تجهیزات پزشکی و دندانپزشکی و ابزارهای آزمایشگاهی کاربرد دارد. قیمت پلاتین می‌تواند در برخی شرایط حتی از طلا نیز بیشتر باشد، اما نوسانات آن بیشتر تحت‌تاثیر تقاضای صنعتی است.
- پالادیوم: پالادیوم عمدتا در مبدل‌های کاتالیستی خودروها، جواهرسازی، و صنایع الکترونیک و دندانپزشکی استفاده می‌شود و قیمت آن می‌تواند نوسانات زیادی داشته باشد.
- نقره: نقره کاربردهای صنعتی گسترده‌ای در الکترونیک، پنل‌های خورشیدی، پزشکی و عکاسی دارد. همچنین در جواهرسازی و ضرب سکه نیز استفاده می‌شود. نقره نسبت به طلا و پلاتین ارزان‌تر و در دسترس‌تر است، اما نوسانات قیمتی بیشتری دارد.
سرمایه‌گذاری روی طلای خام بهتر است یا طلای آبشده؟
حالا که دیدیم طلای خام چیست و چه تفاوتی با طلای آبشده دارد، باید ببینیم سرمایه‌گذاری روی کدام مورد توصیه می‌شود. به‌طورکلی برای سرمایه‌گذاری در بازار طلا، طلای آبشده گزینه هوشمندانه‌تری است. از طرفی باید بدانید که طلای خام به شکل اولیه خودش اصلا در بازار معامله نمی‌شود و برای سرمایه‌گذاری مناسب نیست. اما طلای آبشده به دلیل نداشتن اجرت ساخت و نوسانات قیمتی کمتر، گزینه مطمئن‌تری برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.
در شرایطی که بودجه محدودی برای سرمایه‌گذاری دارید، خرید طلای آب شده از طریق پلتفرم‌های معتبری مانند تکنوگلد می‌تواند بهترین انتخاب باشد. تکنوگلد با ارائه امکان خرید طلای آبشده در وزن‌های مختلف، این فرصت را فراهم کرده تا حتی با کمترین سرمایه نیز بتوانید وارد بازار طلا شوید.
سخن پایانی
در این مقاله دیدیم منظور از طلای خام چیست و چه کاربردهایی دارد. امروزه با گسترش پلتفرم‌های آنلاین معتبر مانند تکنوگلد، سرمایه‌گذاری در بازار طلا آسان‌تر از همیشه شده و اینکه طلای خام چه رنگی است یا چه ویژگی‌هایی دارد، دیگر سوال اصلی سرمایه‌گذاران نیست؛ آنچه اهمیت دارد، انتخاب روشی مطمئن برای حفظ و افزایش ارزش سرمایه است.
تکنوگلد با فراهم کردن امکان خرید و فروش آنلاین طلای آبشده، راهکاری امن و مطمئن برای ورود به بازار طلا است و شما می‌توانید با کمترین بودجه خودتان، در هر ساعت از شبانه‌روز از تکنوگلد طلا بخرید و سود کنید.
سوالات متداول
طلای خام در واقع به طلایی می‌گویند که مستقیم از معدن استخراج شده و هنوز فرآوری نشده است. اما در عرف بازار، این اصطلاح همچنین برای طلای آبشده و شمش‌های غیرزینتی نیز استفاده می‌شود، زیرا این محصولات نیز پردازش نهایی برای تبدیل به زیورآلات را نداشته‌اند.
خیر، طلای خام که به‌صورت مستقیم از معدن استخراج می‌شود در بازار معامله نمی‌شود. این نوع طلا باید ابتدا فرآوری شده و به شکل قابل‌استفاده مانند طلای آبشده یا شمش درآید.
طلای آبشده برخلاف طلای زینتی، هزینه ساخت و اجرت ندارد و به همین دلیل قیمت آن پایین‌تر است و برای سرمایه‌گذاری گزینه مناسب‌تری محسوب می‌شود.
