وقتی یک حلقه طلا یا گردنبند زیبا را مشاهده میکنید که روی آن سنگ قیمتی درخشانی نصب شده، آیا تا به حال از خود پرسیدهاید چگونه این سنگ قیمتی با این ظرافت و استحکام روی طلا قرار گرفته است؟ این هنر دقیق و تخصصی که مخراج کاری طلا نامیده میشود، یکی از کلیدیترین مراحل ساخت جواهرات است که تنها با مهارت دست انسان انجام میپذیرد.
در این مطلب از تکنوگلد قصد داریم شما را با فرآیند مخراجکاری و تکنیکهای مختلف سوار کردن سنگ بر روی فلزات گرانبها آشنا کنیم. همچنین با روشهای متنوع نگینکاری و اهمیت این هنر در جواهرسازی بیشتر آشنا خواهیم شد.
مخراج کاری طلا چیست؟ | از مراحل انجام تا کاربردها
مخراجکاری هنری است که در آن متخصص با دقت بالا، نگینها و سنگ قیمتی را بر روی پایههای فلزی مانند طلا و نقره نصب میکند. این فرآیند که با نامهای مرصعکاری یا جواهرنشانی نیز شناخته میشود، تنها بخشی از صنعت جواهرسازی است که هنوز بهطور کامل دستی انجام میشود و هیچ ماشین یا تکنولوژی پیشرفتهای نتوانسته جایگزین دستهای هنرمند مخراجکار شود.
همچنین بخوانید: اصطلاحات بازار طلا | آشنایی با رایج ترین اصطلاحات
جالب است بدانید که سوار کردن سنگ بر روی طلا بدون استفاده از چسب یا مواد شیمیایی انجام میگیرد. در واقع مخراجکار با تسلط کامل بر تکنیکهای مختلف، فلز را بهگونهای شکل میدهد که سنگ قیمتی بهطور ایمن و محکم در جای خود قرار بگیرد. این کار نیازمند آموزش تخصصی و تجربه فراوان است تا نتیجه نهایی هم زیبایی بصری داشته باشد و هم از نظر استحکام ایمن باشد.
نقش مخراج کاری طلا در صنعت جواهرات بهقدری حیاتی است که حتی با وجود تولید انبوه در کارخانههای مدرن، همچنان نیاز به نیروی انسانی متخصص برای این بخش وجود دارد. اجرت مخراج کاری نیز به دلیل پیچیدگی و دقت بالای این کار، بسته به نوع سنگ و طرح، متفاوت است و بازار پررونقی برای این حرفه وجود دارد.
انواع روشهای مخراج کاری طلا
تکنیکهای مخراجکاری براساس اندازه، نوع و شکل سنگ قیمتی متفاوت است که انتخاب روش مناسب برای سوار کردن سنگ به عواملی مانند ابعاد نگین، نوع فلز پایه و طراحی نهایی محصول بستگی دارد. در ادامه با روشهای اصلی مخراجکاری آشنا میشویم.
مخراجکاری سنگهای ریز
برای نگینهایی که ابعاد کوچکی دارند، تکنیکهای خاصی مورد استفاده قرار میگیرد که دقت بیشتری میطلبند. این روشها معمولا برای سنگ قیمتیهایی مانند برلیان و یاقوت ریز به کار میروند.
همینطور بخوانید: فرق جواهر با طلا چیست؟ | 4 تفاوت که قبل از خرید باید بدانید
- چنگی: در این تکنیک که یکی از رایجترین روشهای نگینکاری است، از چنگکهای فلزی برای نگهداشتن سنگ قیمتی استفاده میشود. این چنگکها میتوانند به اشکال مختلفی مانند تسمهای، مفتولی یا تنیسی ساخته شوند. چنگگذاری نیازمند دقت بالایی است تا سنگ هم محکم نصب شود و هم زیبایی آن حفظ گردد. تعداد چنگکها نیز بسته به وزن و اندازه نگین تعیین میشود.
- ریلی: در روش ریلی، مخراجکار دو دیواره موازی روی فلز پایه ایجاد میکند و سنگ قیمتی را بین آنها قرار میدهد. برای سوار کردن سنگ به این شیوه، شیارهای قرینهای روی دیوارهها ایجاد میشود تا نگین بهطور کامل محکم شود. این روش برای طرحهایی که چندین سنگ در کنار هم قرار دارند، بسیار مناسب است.
- قلمخور: این روش یکی از چالشبرانگیزترین تکنیکهای مخراج کاری طلا است که برای نگینهای بسیار ریز (کمتر از یک دهم قیراط) استفاده میشود. در این شیوه، مخراجکار باید مراحل متعددی شامل سوراخکاری، ایجاد فضای مناسب، جاسازی نگین و قلمزنی را با بالاترین دقت انجام دهد و هر اشتباه کوچک در هر مرحله میتواند به سنگ یا پایه فلزی آسیب وارد کند.
- کاسهای: تکنیک کاسهای یکی از پرکاربردترین روشهای سوار کردن سنگ در جواهرسازی است. در این روش، سنگ قیمتی بهگونهای نصب میشود که هیچ اثری از محل اتصال دیده نمیشود و نگین کاملا فرورفته در فلز قرار میگیرد. انواع مختلفی از این تکنیک مانند فیسقولی، نیشی و گونهای وجود دارد که هرکدام کاربرد خاص خود را دارند.
مخراجکاری سنگهای درشت
برای نگینهایی که ابعاد بزرگتری دارند، روشهای متفاوتی در مخراج کاری طلا به کار میرود که استحکام بیشتری برای نگهداشتن سنگ قیمتی فراهم میکند. این تکنیکها باید علاوه بر زیبایی، امنیت کافی برای سوار کردن سنگهای سنگینتر را تضمین کنند.
همچنین بخوانید: انواع طلا | آشنایی با انواع عیار طلای موجود در بازار 1404
- چنگی: همانطورکه در بخش سنگهای ریز توضیح دادیم، روش چنگگذاری برای نگینهای درشت نیز کاربرد دارد، اما با تفاوتهایی در تعداد و قدرت چنگکها. برای سنگ قیمتیهای بزرگتر مانند یاقوت یا برلیان درشت، چنگکهای قویتر و بیشتری مورد نیاز است تا وزن سنگ را بهخوبی نگه دارد و در عین حال نور کافی به داخل نگین نفوذ کند تا درخشش آن حفظ شود.
- دیوارهای: این روش از قدیمیترین شیوههای نگینکاری به شمار میآید که برای سوار کردن سنگهای درشت مناسب است. در این تکنیک، یک نوار نازک فلزی را به دور سنگ قیمتی لحیمکاری میکنند تا فضای خالی بین سنگ و پایه را پر کند. این دیواره نازک، نگین را کاملا محصور کرده و اتصال محکمی بین آن و فلز پایه ایجاد میکند.
تاثیر مخراجکاری بر زیبایی و قیمت جواهرات
کیفیت مخراجکاری تاثیر مستقیم و چشمگیری بر ارزش نهایی و زیبایی بصری جواهرات دارد. مخراج کاری طلا بهصورت حرفهای نهتنها باعث میشود سنگ قیمتی بهشکل ایمن روی پایه نصب شود، بلکه درخشش و جلوه آن را نیز به حداکثر میرساند. اجرت مخراج کاری به دلیل پیچیدگی و دقت بالای این هنر، بخش قابلتوجهی از قیمت نهایی جواهرات را تشکیل میدهد و هرچه طرح پیچیدهتر و سنگ قیمتی گرانتر باشد، اجرت مخراج کاری نیز افزایش مییابد.
جمعبندی
مخراج کاری طلا هنری است که نیازمند مهارت، تجربه و دقت بسیار بالاست. سوار کردن سنگ بر روی جواهرات بهگونهای که هم زیبایی و هم استحکام را تضمین کند، تنها با دستهای ماهر متخصصان جواهرسازی امکانپذیر است و انتخاب روش مناسب مخراجکاری برای هر سنگ قیمتی، نقش کلیدی در کیفیت نهایی محصول دارد.
همینطور بخوانید: فرمول محاسبه طلا | نحوه محاسبه انواع طلا
اگر قصد خرید و استعلام قیمت طلا یا سرمایهگذاری در این فلز گرانبها را دارید، تکنوگلد با ارائه پلتفرم مطمئن و آسان، این امکان را برای شما فراهم کرده است.
سوالات متداول
مخراجکاری هنر نصب و سوار کردن سنگهای قیمتی و نگینها روی فلزات گرانبها مانند طلا و نقره است که بهصورت کاملا دستی و با دقت بالا انجام میشود. این فرآیند که مرصعکاری یا جواهرنشانی نیز نامیده میشود، بدون استفاده از چسب و تنها با شکلدهی فلز انجام میپذیرد.
سوار کردن سنگ بر روی جواهرات با روشهای مختلفی مانند چنگگذاری، ریلی، کاسهای و دیوارهای انجام میشود. در این فرآیند، مخراجکار فلز پایه را بهگونهای شکل میدهد که سنگ قیمتی بهطور محکم و ایمن در جای خود قرار بگیرد و درخشش آن نیز حفظ شود.
برای سنگهای ریز از روشهایی مانند قلمزنی و کاسهای استفاده میشود که دقت بیشتری میطلبند، اما برای سنگ قیمتیهای درشت روشهایی مانند دیوارهای و چنگگذاری قویتر به کار میرود. انتخاب روش به اندازه، وزن و نوع سنگ بستگی دارد تا هم استحکام و هم زیبایی تضمین شود.
