5 واحد اندازه گیری طلا در ایران: راهنمای جامع از گرم تا قیراط

شناخت دقیق واحد اندازه گیری طلا یکی از مهمترین گامها برای خرید و فروش طلا محسوب میشود. طلا بهعنوان یکی از ارزشمندترین فلزات جهان، همواره در بازارهای مالی مورد توجه قرار گرفته و به همین دلیل، استفاده از واحدهای اندازهگیری دقیق و استاندارد در این صنعت ضروری است. واحدهای اندازه گیری طلا با توجه به منطقه جغرافیایی و نوع معامله متفاوت هستند و دانستن این واحدها میتواند به کاهش اشتباهات و جلوگیری از ضررهای مالی کمک کند. در این مقاله همراه تکنوگلد باشید تا به بررسی مهمترین واحدهای طلا، معادلسازی آنها و کاربردهای هر یک بپردازیم.
چرا شناخت واحدهای اندازه گیری طلا مهم است؟
زمانی که قصد خرید یا فروش طلا را دارید، آشنایی با مفاهیم اندازهگیری این فلز ارزشمند یکی از اصلیترین نیازهای شماست.

بدون درک صحیح از واحدهای مختلف وزنسنجی طلا، امکان اشتباه در محاسبات و متضرر شدن در معاملات وجود دارد. در پاسخ به این سوال که چرا باید واحدهای اندازهگیری طلا را بشناسیم میتوان دلایل زیر را آورد:
- اجتناب از اشتباهات محاسباتی: هنگامی که با واحدهای مختلف آشنا باشید، دیگر خطر پرداخت هزینه اضافی یا دریافت مقدار کمتر طلا وجود نخواهد داشت.
- تعیین ارزش واقعی: با کسب این دانش، قابلیت محاسبه دقیق ارزش طلای موردنظرتان بر اساس عیار و وزن آن را خواهید داشت.
- انتخاب بهترین فرصت خرید: درک واحدهای مختلف به شما امکان مقایسه نرخهای ارائه شده در بازارهای متنوع را میدهد تا بهترین قیمت را انتخاب کنید.
- تصمیمگیری هوشمندانه در سرمایهگذاری: طلا به عنوان ابزار حفظ ارزش سرمایه شناخته میشود و فهم کامل واحدهای آن، انتخابهای سرمایهگذاری بهتری را برایتان فراهم میکند.
- محافظت از منافع مالی: عدم آگاهی از تفاوتهای واحدهای اندازهگیری ممکن است باعث ضررهای مالی قابلتوجهی شود که با کسب دانش مناسب قابل پیشگیری است.
تاریخچه واحدهای اندازه گیری طلا
سنجش وزن طلا و تعیین استانداردهای مشخص برای آن، ریشهای عمیق در تمدنهای کهن دارد. در مصر، این فلز گرانقدر نهتنها به عنوان زینت، بلکه بهمثابهی واحد مبادله و نماد ثروت مورد استفاده قرار میگرفت و برای اندازهگیری آن، سیستمهای خاصی طراحی شده بود که یکی از آنها همان «مثقال» است که امروزه نیز وجود دارد.
تمدن روم باستان نیز نقش بیبدیلی در شکلگیری استانداردهای اندازهگیری طلا ایفا کرد. رومیان با ضرب سکههای طلایی، نیاز به واحد دقیقتری را احساس کردند که همین موضوع منجر به طراحی اونس در آن دوران شد. این واحد به مرور تکامل یافته و به شکل «اونس تروی» درآمد که امروزه یکی از مرجعهای اصلی اندازهگیری در بازارهای بینالمللی محسوب میشود.
دوران قرون وسطی و عصر اسلامی هم فصل جدیدی در تاریخ واحدهای طلا رقم زد. در این دوره، طلا جایگاه ویژهای در تجارت و مبادلات پیدا کرد و قیراط به عنوان معیاری برای سنجش وزن جواهرات و طلا مطرح شد. جالب است بدانید که این واحد در ابتدا برای اندازهگیری دانههای خرما بهکار میرفت.
اروپای قرون وسطی شاهد ظهور سیستم «تروی» بود که از شهر ترویه (Troyes) در فرانسه نشات گرفت. این روش اندازهگیری بهدلیل دقت و پایداری بالا، بهتدریج در سراسر اروپا برای سنجش فلزات گرانبها رواج یافت و پایهای محکم برای معاملات طلا و نقره فراهم کرد.

در نهایت ورود سیستم متریک در قرنهای هجدهم و نوزدهم، تحولی بنیادین در دنیای اندازهگیری ایجاد کرد و بسیاری از کشورها گرم و کیلوگرم را به عنوان واحدهای اصلی خود پذیرفتند؛ اما واحدهای سنتی نظیر اونس تروی همچنان جایگاه خود را در صنایع طلا و جواهر و بازارهای جهانی حفظ کردهاند.
آشنایی با 5 واحد اندازه گیری طلا
در صنعت طلا و جواهر، واحدهای اندازه گیری طلا نقش مهمی در تعیین وزن و ارزش محصولات دارند. با وجود اینکه در سراسر دنیا واحدهای مختلفی برای اندازهگیری طلا وجود دارد، 5 واحد اصلی اندازهگیری طلا یعنی گرم، اونس، مثقال، سوت و قیراط بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند. در ادامه به بررسی دقیق این واحدها میپردازیم و کاربرد هر یک را در بازار طلا توضیح میدهیم.
1. گرم: پرکاربردترین واحد اندازه گیری طلا
در بازارهای داخلی و بینالمللی، گرم به عنوان یکی از شناختهشدهترین واحدهای طلا محسوب میشود. در واقع این واحد رایجترین روش برای سنجش وزن طلا و جواهرات است. به طور معمول طلافروشان در محاسبه و قیمتگذاری از این واحد استفاده میکنند، زیرا هم خواندن و هم محاسبه آن آسان است. هر گرم معادل ۱۰۰۰ میلیگرم یا ۱۰۰۰ سوت است.
در بازار طلا و جواهر ایران، وزن سکهها، شمشها و طلای آبشده با واحد گرم محاسبه میشود. استفاده از این واحد در فاکتورها و معاملات طلا مرسوم است و برای تعیین قیمت طلا بر اساس وزن گرمی انجام میشود. به عنوان مثال اگر قیمت هر گرم طلا ۲ میلیون تومان باشد و شما یک قطعه طلای ۱۰ گرمی خریداری کنید، هزینه کل آن برابر با ۲۰ میلیون تومان خواهد بود.
استفاده از گرم به عنوان واحد اندازه گیری طلا به دلیل ساده بودن و دقت بالا، در اکثر کشورها از جمله ایران بسیار رایج است. همچنین در محاسبات استاندارد و معاملات طلا در سطح بینالمللی نیز این واحد به کار میرود.
بیشتر بخوانید: عیار در طلا چیست
اونس: واحد اندازهگیری بینالمللی
اونس یکی از اصلیترین واحدهای اندازه گیری طلا در سطح جهانی است که بهویژه در بازارهای بینالمللی طلا از آن استفاده میشود. یک اونس طلا معادل ۳۱.۱۰۳ گرم است و با نماد «oz» نشان داده میشود. این واحد اندازهگیری بیشتر در بازارهای اروپا و آمریکا رایج است و معیاری برای قیمتگذاری طلا در سطح جهانی به شمار میرود.
وقتی صحبت از قیمت جهانی طلا میشود، معمولا منظور قیمت یک اونس طلای خالص با عیار ۲۴ و خلوص ۹۹.۹ درصد است. بنابراین تغییرات قیمت اونس میتواند تاثیر مستقیم بر قیمت طلا در بازارهای داخلی داشته باشد. به طور مثال اگر قیمت اونس طلا در بازارهای جهانی افزایش یابد، احتمالا قیمت طلا در بازارهای داخلی نیز افزایش خواهد یافت.
اونس همچنین به صورتهای دیگری نظیر اونس ماریا ترزا (۲۸.۰۶۶ گرم) و اونس متریک چینی (۵۰ گرم) وجود دارد که هر کدام از این انواع برای مقاصد خاصی در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند و کاربرد آنها با توجه به استانداردهای محلی متفاوت است. اطلاعات بیشتر را در مقاله اونس طلا چیست مطالعه کنید.
مثقال: واحد اندازهگیری در کشورهای مسلمان
مثقال قدیمیترین و رایجترین واحد اندازه گیری طلا در کشورهای اسلامی است و در ایران و بسیاری از کشورهای همسایه، مثقال به عنوان واحد استاندارد برای اندازهگیری طلا به کار میرود. هر مثقال برابر با ۴.۶۰۸ گرم است و این واحد بیشتر در بازارهای سنتی و در زمانهای قدیم کاربرد داشته است.

مثقال به دو نوع مثقال شرعی و مثقال صیرفی تقسیم میشود. مثقال شرعی معادل ۳.۴۵۶ گرم است و بیشتر در مباحث فقهی استفاده میشود، درحالیکه مثقال صیرفی همان واحدی است که در طلافروشیها و برای خرید و فروش طلا مورد استفاده قرار میگیرد.
در بازار ایران، ارزش و قیمت طلا معمولا براساس مثقال محاسبه میشود، بهویژه زمانی که از طلای ۱۷ عیار یا طلای سنتی صحبت میشود. در گذشته که ترازوی دیجیتال وجود نداشت، وزن طلا را با استفاده از نخود و لپه محاسبه میکردند و مثقال به عنوان معیار اصلی استفاده میشد. امروز نیز این واحد همچنان در میان طلافروشان محبوبیت دارد و به عنوان یکی از اصلیترین واحدهای اندازه گیری طلا شناخته میشود. در مقاله مثقال طلا چیست درباره این واحد صحبت کردیم.
سوت: کوچکترین واحد اندازه گیری طلا
سوت طلا کوچکترین واحد اندازهگیری برای طلاست که به آن میلیگرم نیز گفته میشود. هر گرم طلا معادل ۱۰۰۰ سوت است، بنابراین برای سنجش دقیقتر قطعات ریز طلا و جواهرات از این واحد استفاده میشود.
در طلافروشیها، معمولا وزن قطعات کوچک طلا به صورت سوت اعلام میشود. به عنوان مثال اگر وزن یک تکه طلا ۶.۷۴ گرم باشد، آن را به صورت «شش گرم و هفتصد و چهل سوت» بیان میکنند. این روش به دلیل دقت بالای سوت در اندازهگیری، به طلافروشان امکان میدهد تا وزن دقیقتر و در نتیجه قیمت منصفانهتری را محاسبه کنند.
سوت به عنوان یک واحد اندازه گیری طلا، بیشتر برای قطعات کوچک و ظریف مانند گردنبندها، دستبندها و سنگهای کوچک استفاده میشود. این دقت بالا باعث شده است که سوت در حسابداری طلا و جواهرات نقش مهمی ایفا کند. در مقاله سوت طلا چیست توضیحات بیشتری در این باره ارائه کردیم.
قیراط: واحد اندازهگیری انواع جواهرات
قیراط یکی دیگر از واحدهای اندازه گیری طلا است که معمولا برای سنجش وزن سنگهای قیمتی مانند الماس، یاقوت و زمرد به کار میرود. هر قیراط معادل ۲۰۰ سوت یا ۰.۲ گرم است و این واحد بهویژه در معاملات جواهرات اهمیت دارد.

از آنجا که سنگهای قیمتی حتی در اندازههای کوچک نیز ارزش بالایی دارند، استفاده از واحد قیراط به جای گرم یا سوت مرسوم است. به عنوان مثال اگر وزن یک الماس ۸۰۰ سوت باشد، آن را بهعنوان ۴ قیراط اعلام میکنند که خواندن آن سادهتر است.
واژه قیراط ریشهای عربی دارد و از کلمه یونانی «keration» گرفته شده است. این واحد در طول تاریخ بهعنوان معیاری دقیق برای وزن کردن جواهرات استفاده میشده و امروزه نیز همچنان کاربرد گستردهای در بازارهای جهانی دارد. برای اطلاعات بیشتر به مقاله قیراط چیست مراجعه کنید.
شاید بخوانید : طلای عربی چیست؟ ویژگی ها، عیار و نکات آن برای سرمایه گذاری
تبدیل واحدهای طلا
یکی از چالشهای خریداران و سرمایهگذاران بازار طلا، درک تفاوتهای بین واحدهای مختلف اندازهگیری طلاست. برای سادهتر شدن این موضوع، جدول زیر معادل هر یک از این واحدها را نشان میدهد تا بتوانید به راحتی وزن و قیمت طلا را محاسبه کنید.
واحد اندازه گیری طلا | معادل به گرم |
---|---|
یک گرم طلا | 1 گرم |
یک اونس طلای معمولی | 28 گرم |
یک اونس تروی | 31.103431 گرم |
یک مثقال طلا | 4.608 گرم |
یک سوت طلا | 0.001 گرم (1000 میلیگرم) |
یک قیراط طلا | 0.2 گرم |
یک پوند تروی | 12 اونس (حدودا 373 گرم) |
یک پوند معمولی | 16 اونس (حدودا 497 گرم) |
این جدول به شما کمک میکند تا به راحتی وزن طلا را از یک واحد به واحد دیگر تبدیل کنید و قیمت دقیقتری به دست آورید. برای مثال اگر شما مقدار طلای خود را به اونس میدانید، میتوانید با ضرب کردن آن در ۳۱.۱۰۳۵، وزن آن را به گرم تبدیل کنید.
مقاله پیشنهادی: اصطلاحات بازار طلا
واحدهای اندازه گیری طلا در کشورهای مختلف
اگرچه گرم و اونس تروی در اکثر نقاط جهان پذیرفته شدهاند، اما برخی مناطق هنوز از واحدهای محلی و سنتی خود برای معاملات طلا بهره میبرند. در جدول زیر به برخی از این واحدها اشاره کردهایم:
واحد اندازهگیری | معادل تقریبی (گرم) | کشور/منطقه | توضیحات |
گرم | یک گرم | جهانی | واحد استاندارد سیستم متریک، رایجترین واحد اندازهگیری طلا در دنیا |
اونس تروی | ۳۱.۱۰۳۴ گرم | جهانی | واحد رایج در بازارهای جهانی طلا و جواهر، به خصوص در کشورهای غربی، انگلستان و آمریکا |
تولا | ۱۱.۶۶ گرم | هند، پاکستان، خاورمیانه | واحد سنتی در شبه قاره هند، پاکستان و برخی کشورهای خاورمیانه و جنوب آسیا |
تیل | 37.8 گرم | برخی کشورهای شرق آسیا | واحد رایج در هنگکنگ، تایوان و برخی کشورهای دیگر شرق آسیا |
کدام واحد اندازهگیری برای خرید و فروش طلا بهتر است؟
آشنایی با انواع واحد اندازه گیری طلا و معادلهای آنها به شما کمک میکند تا هنگام خرید و فروش طلا، دقت بیشتری داشته باشید و از سردرگمی در بازار جلوگیری کنید. اما باید توجه داشته باشید که هر واحد کاربرد خاصی دارد.

برای مثال گرم و سوت برای سنجش دقیق وزن طلاهای کوچک، قیراط برای سنگهای قیمتی و اونس تروی برای معاملات جهانی استفاده میشوند. در ایران، مثقال به دلیل کاربرد گسترده در بازار سنتی، رایجتر است؛ اما این به معنی بیاهمیت بودن سایر واحدها نیست. به یاد داشته باشید که انتخاب واحد اندازهگیری مناسب، به نیاز و شرایط مختلف بستگی دارد و میتواند در مدیریت بهتر سرمایهگذاری و خرید شما موثر باشد.
بیشتر بخوانید: توله طلا چیست
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی 5 واحد اندازه گیری طلا پرداختیم و تفاوت واحدهای اندازه گیری طلا از جمله گرم، اونس، مثقال، سوت و قیراط را توضیح دادیم. آشنایی با این واحدها به شما کمک میکند تا هنگام خرید و فروش طلا، بتوانید تصمیمات بهتری بگیرید و قیمتها را دقیقتر محاسبه کنید. دانستن نحوه معادلسازی این واحدها نیز باعث میشود تا بتوانید با اطمینان بیشتری در بازار طلا فعالیت کنید.
اگر قصد فعالیت در بازار طلا را دارید، در تکنوگلد امکان خرید طلا به صورت آنلاین و بدون نیاز به مراجعه حضوری فراهم شده است. شما میتوانید بر اساس واحد گرم، حتی با 100 هزار تومان، اقدام به خرید طلا کنید و از سرمایهگذاری امن و بدون واسطه بهرهمند شوید. همین حالا در تکنوگلد ثبتنام کنید و اولین قدم برای حفظ ارزش پول خودتان را بردارید.
سوالات متداول
گرم به عنوان واحد استاندارد سیستم متریک، رایجترین واحد اندازهگیری طلا در سراسر دنیا محسوب میشود. این واحد در اکثر کشورها پذیرفته شده و برای معاملات بینالمللی استفاده میشود.
گرم و اونس تروی در بیشتر نقاط جهان کاربرد دارند، اما برخی مناطق همچنان از واحدهای سنتی خود برای معاملات طلا استفاده میکنند که ریشه در تمدنهای کهن و تاریخچه تجارت طلا در آن مناطق دارد.
در ایران معمولا از گرم برای اندازهگیری انواع طلاها استفاده میشود.
سوت کوچکترین واحد اندازهگیری طلا و معادل یک میلیگرم (0.001 گرم) است که برای اندازهگیری دقیق قطعات کوچک و ظریف طلا استفاده میشود.