چرا طلا سیاه می‌شود؟ اگر زیورآلات طلا خریده باشید، به احتمال زیاد در طول زمان متوجه سیاه شدن آنها می‌شوید. اما علت سیاه شدن طلا چیست و چطور باید جلوی آن را گرفت؟ این پدیده که برای بسیاری از دارندگان جواهرات نگران‌کننده است، در واقع یک فرآیند طبیعی است که درک آن می‌تواند به ما در نگهداری بهتر از زیورآلات طلا کمک کند.
در این بخش همراه تکنوگلد باشید تا به بررسی 10 دلیل سیاه شدن طلا بپردازیم و شما را برای نگهداری درست از زیورآلات راهنمایی کنیم.
10 علت سیاه شدن طلا
سیاه شدن طلا به دلیل وجود فلزات دیگر در ترکیب طلا رخ می‌دهد. در واقع جواهرات طلا که ما استفاده می‌کنیم، آلیاژی از طلا با فلزاتی مانند مس، نقره و روی هستند که این فلزات در تماس با هوا، رطوبت و مواد شیمیایی مختلف واکنش نشان می‌دهند و به مرور زمان اکسید می‌شوند.
این فرآیند اکسیداسیون باعث ایجاد لایه‌ای تیره روی سطح طلا می‌شود که اصطلاحا به آن «پوسته سیاه» می‌گویند. هرچه میزان فلزات دیگر در ترکیب طلا بیشتر باشد، احتمال سیاه شدن آن نیز افزایش می‌یابد. بنابراین سیاه شدن طلا در عیارهای پایین‌تر بیشتر مشاهده می‌شود. در ادامه 10 دلیل سیاه شدن طلا را بررسی می‌کنیم.
1. قرار گرفتن در معرض حرارت
اولین و مهم‌ترین علت سیاه شدن طلا، گرماست. وقتی زیورآلات طلا در معرض حرارت قرار می‌گیرند، فلزات موجود در آلیاژ آن شروع به واکنش می‌کنند که این واکنش‌ها منجر به تشکیل لایه‌ای تیره روی سطح طلا می‌شود. فعالیت‌های روزمره مانند پخت‌وپز، شستشو با آب داغ و حتی قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور مستقیم خورشید می‌تواند باعث این تغییرات شود.
طلاهایی با عیار بالا به دلیل خلوص بیشتر، مقاومت بهتری در برابر حرارت دارند. اما حتی این طلاها نیز در صورت قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض دمای بالا، ممکن است دچار تغییر رنگ شوند.
2. کیفیت پایین عیار طلا
عیار طلا نشان‌دهنده میزان خلوص آن است و نقش مهمی در احتمال سیاه شدن طلا دارد. طلای ۱۸ عیار که متداول‌ترین نوع طلا در بازار است، حدود ۷۵ درصد طلای خالص دارد و بقیه آن از فلزات دیگر تشکیل شده است. اما در طلای ۱۴ عیار، این نسبت به حدود ۵۸ درصد طلای خالص کاهش می‌یابد.
جالب است بدانید که در بازار سنتی طلا به طلاهایی با عیار پایین‌تر از ۱۸، «طلای بی‌طاقت» می‌گویند و این اصطلاح به این دلیل است که این طلاها سریع‌تر رنگ خود را از دست می‌دهند و به مراقبت بیشتری احتیاج دارند.
3. آبکاری نامناسب طلا
آبکاری فرآیندی است که طی آن، لایه‌ای نازک از طلای خالص یا رودیوم روی سطح جواهرات پوشانده می‌شود تا درخشندگی آنها افزایش یابد. اما اگر این فرآیند به درستی انجام نشود، می‌تواند منجر به مشکلات جدی شود. آبکاری نامناسب باعث می‌شود لایه محافظ به درستی روی سطح طلا قرار نگیرد و در نتیجه، فلزات زیرین در معرض اکسیداسیون قرار گیرند.
یک نکته مهم این است که آبکاری باید هر چند سال یک‌بار تجدید شود. همچنین کیفیت آبکاری در طلای ۱۸ عیار بهتر است و دوام بیشتری دارد. اگر آبکاری به درستی انجام نشده باشد، معمولا در شش ماه اول استفاده، علائم آن مشخص می‌شود و طلا شروع به کدر شدن می‌کند.
4. سیاهی طلا به علت بالا بودن مس در آلیاژ طلا
یک علت سیاه شدن طلا می‌تواند میزان مس موجود در طلا باشد. حتما می‌دانید که طلای خالص بسیار نرم بوده و به‌تنهایی برای ساخت جواهرات مناسب نیست. به همین دلیل طلاسازان از فلزاتی مانند مس و نقره برای محکم‌تر کردن آن استفاده می‌کنند.
اما زمانی که میزان مس در آلیاژ طلا از حد استاندارد بیشتر باشد، مشکلاتی ایجاد می‌شود. این مشکل به خصوص در فصول گرم سال که بدن بیشتر عرق می‌کند، نمود پیدا می‌کند. در روزهای گرم سال نمک موجود در عرق بدن با مس اضافی واکنش شیمیایی انجام می‌دهد که منجر به ایجاد لکه‌های سبز یا سیاه روی پوست می‌شود.
5. واکنش‌های شیمیایی
دلیل سیاه شدن طلا در بسیاری از موارد، واکنش‌های شیمیایی با مواد مختلف در محیط زندگی روزمره است. مواد متعددی در اطراف ما وجود دارند که می‌توانند با طلا واکنش داده و باعث تغییر رنگ آن شوند. برای مثال گوگرد موجود در تخم مرغ، کلر موجود در آب استخر و حتی روغن‌های طبیعی پوست می‌توانند باعث اکسید شدن طلا شوند.
این واکنش‌های شیمیایی به مرور زمان باعث ایجاد لایه‌های تیره یا سیاه روی سطح جواهرات می‌شوند. این فرآیند تدریجی است و معمولا با گذشت زمان و تماس مکرر با این مواد شدت می‌یابد.
بیشتر بخوانید: آبکاری طلا چیست
6. ساییدگی با مواد دیگر
علت سیاه شدن طلا می‌تواند ساییدگی و تماس مداوم با مواد و فلزات دیگر باشد. این مشکل به‌خصوص در طلاهای کم‌عیار (زیر 18) بیشتر دیده می‌شود، زیرا مقاومت کمتری در برابر خراش و ساییدگی دارند.
تماس مکرر با فلزات دیگر، استفاده از لوازم آرایشی حاوی مواد معدنی و حتی نگهداری نادرست طلا در جعبه جواهرات می‌تواند باعث ایجاد خراش‌های ریز روی سطح طلا شود. این خراش‌ها به مرور زمان تجمع پیدا کرده و سطح طلا را زبر می‌کنند که در نهایت منجر به کدر شدن و ایجاد لکه‌های سیاه می‌شود.
7. سیاه شدن طلا با برخورد آب
شاید باور نکنید، اما آب هم می‌تواند دلیل سیاه شدن طلا باشد. کلر موجود در آب می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر ساختار طلا داشته و باعث تغییر رنگ آن شود. این مسئله به‌خصوص در مورد آب استخر که حاوی مقادیر کلر بیشتری است، اهمیت زیاد دارد.
تماس مداوم با آب، خصوصا هنگام شنا در استخر یا دوش گرفتن، می‌تواند به مرور زمان باعث کدر شدن و تغییر رنگ طلا شود که این تغییرات ممکن است در ابتدا جزئی به نظر برسند، اما با گذشت زمان و تماس مکرر با آب کلردار، می‌توانند تشدید شوند.
8. تعریق بدن یکی از علت های سیاه شدن طلا
یکی از پاسخ‌ها به سوال چرا طلا سیاه می‌شود، تعریق بدن است! عرق حاوی املاح اسیدی است که می‌تواند به مرور زمان به طلا آسیب برساند و این مشکل در فصل‌های گرم سال که میزان تعریق بدن افزایش می‌یابد، بیشتر نمود پیدا می‌کند.
نمک موجود در عرق بدن با مس موجود در آلیاژ طلا واکنش می‌دهد و لکه‌های سیاه یا سبزرنگ روی پوست ایجاد می‌کند. این مسئله نه‌تنها ظاهر طلا را خراب می‌کند، بلکه می‌تواند درخشش و جلای آن را نیز از بین ببرد.
9. تماس طلا با مواد شوینده
مواد شوینده که در زندگی روزمره با آنها سروکار داریم، می‌توانند اصلی‌ترین علت سیاه شدن طلا باشند. از شامپو و صابون گرفته تا مایع ظرفشویی و سفیدکننده‌ها، همگی حاوی ترکیبات شیمیایی هستند که می‌توانند به ساختار طلا آسیب برسانند. این مواد شیمیایی باعث واکنش‌های ناخواسته با طلا شده و منجر به تغییر رنگ و کدر شدن آن می‌شوند.
10. برخورد با لوازم آرایشی
استفاده از لوازم آرایشی یکی دیگر از عواملی است که در سیاه شدن طلا تاثیر دارد. محصولات آرایشی مانند کرم‌پودر، عطر، ادکلن و کرم‌های مراقبت از پوست حاوی ترکیباتی هستند که با ساختار طلا سازگاری ندارد و باعث اکسید شدن و کدر شدن طلا می‌شوند.
برای حفظ درخشش و زیبایی جواهرات طلا، بهتر است قبل از استفاده از لوازم آرایشی، آنها را از خود دور کنید و پس از اتمام آرایش و خشک شدن کامل محصولات روی پوست، دوباره از زیورآلات استفاده کنید.
آیا طلای اصل سیاه می‌شود؟
تا اینجا دیدیم چرا طلا سیاه می‌شود، اما سوال اینجاست که اگر طلا تقلبی هم نباشد سیاه می‌شود؟! احتمالا برای شما هم پیش آمده که بعد از مدتی استفاده از زیورآلات طلا، متوجه تغییر رنگ و سیاه شدن آنها شده باشید و این سوال در ذهن‌تان ایجاد شده باشد که آیا طلای شما اصل است یا خیر. اما باید بدانید که سیاه شدن طلا لزوما به معنای تقلبی بودن آن نیست.
واقعیت این است که طلای خالص یا همان طلای 24 عیار به دلیل ماهیت شیمیایی خاص خود، در برابر اکسیداسیون مقاوم است و هرگز سیاه نمی‌شود. با این حال استفاده از طلای خالص در ساخت جواهرات عملی نیست، زیرا این فلز گران‌بها بسیار نرم است و به راحتی خم می‌شود یا آسیب می‌بیند.
به همین دلیل در صنعت طلا و جواهر، برای افزایش استحکام و مقاومت زیورآلات، از آلیاژهای طلا استفاده می‌شود که این آلیاژها ترکیبی از طلا با فلزات دیگر مانند مس، نقره، پلاتین یا نیکل هستند. علت سیاه شدن طلا در واقع به واکنش این فلزات با عوامل محیطی مربوط می‌شود، نه خود طلا!
بنابراین هر چه عیار طلا پایین‌تر و درصد فلزات دیگر در آلیاژ بیشتر باشد، احتمال تغییر رنگ و سیاه شدن آن افزایش می‌یابد. برای مثال طلای 14 عیار که حاوی مقدار قابل‌توجهی فلزات دیگر است، نسبت به طلای 18 عیار، زودتر تغییر رنگ می‌دهد و سیاه می‌شود.
راه های جلوگیری از سیاه شدن طلا
برای جلوگیری از تغییر رنگ زیورآلات طلا نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- زیورآلات خود را در جعبه‌های مخصوص با پوشش داخلی نرم یا در پارچه‌های بدون پرز نگهداری کنید. این کار از خراشیدگی و تماس مستقیم طلا با هوا جلوگیری می‌کند.
- از تماس طلا با محصولات آرایشی، عطر، ادکلن و مواد شوینده خودداری کنید. این مواد می‌توانند با فلزات موجود در آلیاژ طلا واکنش داده و باعث تغییر رنگ شوند.
- اگر هنگام شنا در استخر یا دریا، حمام کردن یا شستن ظروف، زیورآلات خود را در نیاورید، کلر و نمک موجود در آب می‌تواند به مرور زمان باعث تغییر رنگ طلا شود.
- قبل از فعالیت‌های ورزشی و تعریق زیاد، زیورآلات خود را خارج کنید؛ زیرا عرق بدن می‌تواند با فلزات موجود در طلا واکنش دهد.
- به طور دوره‌ای از محلول‌های مخصوص تمیز کردن طلا استفاده کنید و در صورت نیاز، برای آبکاری مجدد به طلاسازی معتبر مراجعه نمایید.
سخن پایانی
حالا که با علت سیاه شدن طلا و راه‌های پیشگیری از آن آشنا شدید، می‌توانید با اطمینان بیشتری از زیورآلات خود مراقبت کنید. سیاه شدن طلا لزوما نشانه‌ی تقلبی بودن آن نیست، بلکه نتیجه‌ی طبیعی واکنش فلزات موجود در آلیاژ با عوامل محیطی است. اگر زیورآلات گران‌قیمت یا جواهرات با تزئینات پیچیده دارید، توصیه می‌کنیم برای تمیز کردن و نگهداری آنها حتما از متخصصان کمک بگیرید. زیرا روش‌های خانگی ممکن است در برخی موارد به طلای شما آسیب برسانند.
اگر به سرمایه‌گذاری در بازار طلا علاقه دارید، با اپلیکیشن تکنوگلد می‌توانید با کمترین سرمایه‌ی خود به‌صورت آنلاین طلای آب شده بخرید. طلای شما در خزانه‌ای امن و بیمه‌شده نگهداری می‌شود و هر زمان که بخواهید، می‌توانید آن را به‌صورت فیزیکی دریافت کنید.
