دغدغه اصلی بسیاری از فعالان صنف طلا و جواهر این است که چگونه کارمزد تراکنش طلا و تکالیف مالیاتی خود را مدیریت کنند. سیستم مالیاتی امسال تغییرات قابلتوجهی داشته و قوانین مالیاتی ۱۴۰۴ الزاماتی را تعریف کرده که نادیده گرفتن آنها میتواند هزینههای غیرمنتظرهای به دنبال داشته باشد.
در این مطلب تخصصی از تکنوگلد، با نحوه محاسبه مالیات کارتخوان طلا فروشی و نکات کلیدی که باید بدانید آشنا خواهید شد.
قوانین مالیاتی طلا در سال ۱۴۰۴
در قوانین مالیاتی ۱۴۰۴ سه نوع مالیات برای حوزه طلا تعریف شده که هر یک مخاطب و نرخ مشخصی دارد:
- مالیات بر درآمد طلافروشان: این مالیات از فعالیت شغلی و کسبوکار طلافروشیها اخذ میشود و نرخ آن بین ۱۵ تا ۲۵ درصد از سود خالص است.
- مالیات بر عایدی سرمایه طلا: این نوع مالیات برای خریداران طلا در نظر گرفته شده و نرخ آن بسته به مدت نگهداری، بین صفر تا ۴۰ درصد متغیر است.
- مالیات بر ارزش افزوده طلا: نرخ این مالیات ۱۰ درصد بوده و تنها از بخش اجرت و سود محاسبه میشود، نه اصل طلا.
در ادامه هر یک از این مالیاتها را با جزئیات بیشتری بررسی میکنیم تا دید دقیقتری نسبت به تکالیف مالیاتی خود پیدا کنید.
همچنین بخوانید: 7 روش قانونی کاهش مالیات طلا در سال 1404
1.مالیات بر درآمد طلافروشان
هر فعال اقتصادی که در قلمرو ایران کسب درآمد میکند، ملزم به پرداخت مالیات بر درآمد به دولت است. طلافروشان به عنوان صاحبان مشاغل، در دسته اشخاص حقیقی قرار میگیرند و همان تکالیفی که برای سایر مشاغل تعریف شده، برای آنها نیز لازمالاجراست.
مهمترین تکلیف یک طلافروش، پرداخت مالیات سالانه از فعالیت شغلی خود است. این فرآیند با ارسال اظهارنامه مالیاتی یا فرم تبصره ماده ۱۰۰ از ابتدا تا پایان خرداد ماه آغاز میشود. در این اظهارنامه، درآمد و هزینههای یک سال مالی ثبت شده و درآمد مشمول مالیات مشخص میگردد.
نکته مهم این است که تمام درآمد شما مشمول مالیات نخواهد بود. حساب تجاری شما ممکن است هزینههای قابل قبولی از قبیل اجاره محل، حقوق کارکنان، قبوض، هزینههای بیمه و درمان داشته باشد که باید از کل درآمد کسر شوند؛ سپس مبلغ باقیمانده با نرخ ۱۵ تا ۲۵ درصد مشمول قوانین مالیاتی ۱۴۰۴ میشود.
یکی از عوامل تعیینکننده در نرخ نهایی مالیات، ضریب سود شغل یا ایتناکد مالیاتی است که براساس نوع فعالیت تعیین میشود. پرداخت مالیات نیز به صورت اقساطی انجام میپذیرد؛ در صورت ارسال اظهارنامه در ۳ قسط و در فرم تبصره در ۱۰ قسط میتوانید آن را پرداخت کنید.
افسانهای با نام «مالیات کارتخوان طلا فروشی»
یکی از بزرگترین سوءتفاهمها درباره مالیات طلافروشان، موضوعی است که در بازار به نام «مالیات کارتخوان طلا فروشی» شناخته میشود. از نظر قانونی، هیچ مالیات مستقلی تحت این عنوان وجود ندارد و این تصور کاملا نادرست است.
پایانه فروشگاهی یا کارتخوان صرفا یک ابزار ثبت تراکنش بانکی است که به سازمان امور مالیاتی کمک میکند میزان واقعی گردش مالی طلافروش را شناسایی کند. اگر کارمزد تراکنش طلا در کارتخوان ثبت نشده یا گردش حساب تجاری با اظهارنامه همخوانی نداشته باشد، این موضوع میتواند به تشخیص درآمد پنهان و افزایش مالیات منجر شود، نه ایجاد یک مالیات جدید؛ پس این ابزار، یک وسیله برای شفافیت است نه منبع مالیات مستقل.
2.مالیات بر عایدی سرمایه طلا
هدف مالیات بر عایدی سرمایه در واقع معاملهگران و دلالان بازار بوده و عموم مردم از پرداخت این مالیات معافاند. برای تعیین مقدار این مالیات، فاکتور خرید، ملاک اصلی محسوب میشود و براساس قانون، اندوخته طلا تا سقف ۱۵۰ گرم معاف از این مالیات خواهد بود.
همینطور بخوانید: مالیات سکه چیست؟ / از محاسبه تا نحوه استعلام
نرخ این مالیات بین صفر تا ۴۰ درصد متغیر است و به حجم و مدت زمان نگهداری طلا بستگی دارد:
- کمتر از یک سال: ۳۰ درصد
- بین یک تا دو سال: ۲۰ درصد
- بیشتر از دو سال: ۱۰ درصد
نکته مهم این است که سازمان امور مالیاتی در سال ۱۴۰۳ تاکید کرده طلافروشانی که اطلاعات موجودی خود را ثبت میکنند، مشمول این مالیات نخواهند شد، زیرا این قانون اساسا برای افراد حقیقی طراحی شده است.
تا چند سال پیش گفته میشد مالیات بر عایدی طلا وجود ندارد، اما قوانین مالیاتی ۱۴۰۴ فضای جدیدی ایجاد کردهاند و تحولات اخیر در قانونگذاری موضوع سوداگری و سفتهبازی، طلا را نیز در دامنه شمول خود قرار داده است.
تفاوت بزرگ این است که مالیات بر درآمد طلافروشان ناظر بر فعالیت شغلی است، درحالیکه مالیات بر عایدی سرمایه به سود حاصل از نگهداری و فروش دارایی مربوط میشود. برای طلافروشان، این مرز باید شفاف باشد.
طلافروش در چه شرایطی مشمول مالیات بر عایدی سرمایه شود؟
- اگر موجودی طلا را خارج از چارچوب فعالیت شغلی نگهداری کند
- معاملات شخصی را از حسابهای شغلی تفکیک نکند
- خرید و فروشهای غیرمتعارف بدون فاکتور انجام دهد
در این صورت احتمال اینکه بخشی از فعالیت او در رسیدگیهای آتی تحتعنوان عایدی سرمایه مورد بررسی قرار گیرد، وجود دارد.
این موضوع هنوز نیازمند آییننامههای تکمیلی است، اما بیتوجهی به آن میتواند ریسک جدیدی ایجاد کند. در سال ۱۴۰۴، مدیریت مالیات کارتخوان طلا فروشی فقط به درآمد جاری محدود نمیشود، بلکه نحوه نگهداری موجودی، زمان فروش و شفافیت گردش مالی نیز اهمیت پیدا کرده است.
3.مالیات بر ارزش افزوده طلا
مالیات بر ارزش افزوده را مصرفکننده نهایی، یعنی خریدار طلا پرداخت میکند و طلافروش موظف است آن را وصول و به سازمان امور مالیاتی تحویل دهد. تا سال ۱۴۰۰، این مالیات از تمام اجزا شامل اصل طلا و اجرت ساخت دریافت میشد، اما از تیر ماه همان سال تغییر مهمی رخ داد.
همچنین بخوانید: سود فروشنده طلا چند درصد است؟ | بررسی کامل
براساس قوانین مالیاتی ۱۴۰۴، اصل طلا، جواهر و پلاتین بهکاررفته در مصنوعات از شمول این مالیات خارج شده و فقط اجرت ساخت و سود فروشنده مشمول مالیات است. به عبارت دیگر:
- کارمزد تراکنش طلا، اجرت ساخت، حقالعمل و سود فروشنده مشمول مالیات ۱۰ درصد میشود.
- اصل طلا و جواهرات بهعنوان کالای معاف از مالیات تلقی میگردد.
- نرخ مالیات بر ارزش افزوده از ۹ درصد به ۱۰ درصد افزایش یافته است.
فرض کنید قیمت طلا نهایی یک دستبند طلا ۲۰ میلیون تومان است. اگر از این مبلغ ۱۸ میلیون تومان مربوط به اصل طلا و ۲ میلیون تومان مربوط به اجرت و سود باشد، مالیات بر ارزش افزوده تنها از آن ۲ میلیون تومان محاسبه میشود، یعنی ۲۰۰ هزار تومان.
الزام تفکیک در فاکتور الکترونیکی:
یکی از مهمترین الزامات قوانین مالیاتی ۱۴۰۴ برای طلافروشان، تفکیک دقیق اجزای فروش در صورتحساب الکترونیکی است. این موضوع دیگر یک توصیه نیست، بلکه یک الزام قانونی محسوب میشود:
- اصل طلا باید بهعنوان کالای معاف ثبت شود.
- اجرت، سود و کارمزد باید جداگانه و مشمول ارزش افزوده درج گردد.
- عدم تفکیک میتواند باعث شود کل مبلغ مشمول مالیات تلقی شود.
تخلف از این موضوع جریمهای معادل دو برابر مالیات دریافتی برای طلافروش به همراه دارد که قابل بخشودگی نیست. همچنین اگر این تفکیک صحیح انجام نشود، ممکن است اعتبار مالیاتی خریدار رد شده و زنجیرهای از اختلافات مالیاتی ایجاد شود.
معافیت مالیاتی طلا فروشان
یکی از نکات کلیدی که بسیاری از طلافروشان از آن غافل میشوند، معافیت پایه سالانه در مالیات بر درآمد است. براساس قانون بودجه سال ۱۴۰۴، بخشی از سود سالانه فعالان صنف طلا و جواهر از شمول مالیات خارج میشود. این معافیتها فقط به اشخاص حقیقی تعلق میگیرد و به شرطی اعمال میشود که طلافروش تکالیف قانونی خود را به درستی انجام داده باشد.
همینطور بخوانید: قوانین خرید و فروش طلای آب شده: راهنمای جامع
معافیتهای اصلی عبارتند از:
- معافیت پایه سالانه حدود ۲۸۸ میلیون تومان برای مشاغل در سال ۱۴۰۴
- معافیت اندوخته طلا تا سقف ۱۵۰ گرم از مالیات بر عایدی سرمایه
- معافیت اصل طلا، جواهر و پلاتین از مالیات بر ارزش افزوده
- این معافیت تنها در صورت ارسال اظهارنامه معتبر اعمال میشود
- در صورت تشخیص علیالرأس یا رد دفاتر، معافیتها ممکن است حذف شوند
نکات کلیدی مالیات صنف طلا و جواهر
سال ۱۴۰۴ نقطه عطفی در نحوه رسیدگی به مالیات کارتخوان طلا فروشی محسوب میشود. سامانهمحوری و تطبیق خودکار دادهها عملا امکان خطا را به حداقل رسانده و اشتباهات کوچک میتوانند تبعات مالی بزرگی داشته باشند. بنابراین آگاهی از نقاط پرریسک، مهمترین ابزار پیشگیری است:
همچنین بخوانید: مالیات طلا چند درصد است؟ | قانون مالیات طلا در سال 1404
- عدم تطابق سامانه مودیان با اظهارنامه: هر عددی که در اظهارنامه درج میشود، بلافاصله با دادههای سامانه مودیان، پایانه فروشگاهی و حسابهای بانکی تطبیق داده میشود. حتی اختلافهای جزئی میتواند نشانه کتمان درآمد تلقی شده و منجر به تشخیص تعدیلی شود.
- عدم تفکیک اصل طلا از اجرت: یکی از پرهزینهترین اشتباهات، عدم تفکیک صحیح اجزای فروش در فاکتور است. اگر این کار درست انجام نشود، احتمال دارد کل مبلغ فروش مشمول مالیات شده و کارمزد تراکنش طلا به درستی محاسبه نشود.
- تکیه بر مالیات مقطوع بدون بررسی شرایط: بسیاری از طلافروشان تصور میکنند با استفاده از مالیات مقطوع یا تبصره ۱۰۰ میتوانند از رسیدگیهای سنگین فرار کنند، درحالیکه بخش قابلتوجهی از آنها به دلیل حجم فروش یا سقف تراکنش بالا، از شمول این تسهیلات خارج شدهاند.
- اختلاط حساب شخصی و شغلی: هرگونه اختلاط بین حساب تجاری و حساب شخصی، بهویژه در مبالغ بالا، میتواند بهعنوان درآمد شغلی تلقی شود. در بسیاری از پروندهها، مالیات کارتخوان طلا فروشی نه به دلیل فروش واقعی، بلکه به دلیل تراکنش بانکی توضیحدادهنشده افزایش یافته است.
- تصور نادرست درباره نبود مالیات بر عایدی: با تغییرات اخیر قوانین مالیاتی ۱۴۰۴، این تصور که طلا مشمول مالیات بر عایدی نیست دیگر وجود ندارد و بیتوجهی به مرز بین فعالیت شغلی و نگهداری دارایی میتواند طلافروش را در معرض تهدیدهای جدید قرار دهد.
- اتکا به تجربههای قدیمی بازار: بسیاری از فعالان صنف طلا و جواهر هنوز براساس تجربههای سالهای گذشته تصمیم میگیرند، درحالیکه ساختار رسیدگی کاملا تغییر کرده است. در فضای جدید، عدد و داده تصمیم میگیرد، نه عرف بازار.
جمعبندی
مدیریت صحیح مالیات کارتخوان طلا فروشی و کارمزد تراکنش طلا در سال جدید نیازمند دقت و آگاهی کامل از قوانین مالیاتی ۱۴۰۴ است. تفکیک درست اجزای فروش، تطابق دادهها و شفافیت مالی دیگر انتخاب نیست و یک الزام قانونی محسوب میشود. برای اطلاع از جدیدترین تغییرات قوانین مربوط به مالیات طلافروشی، تکنوگلد را دنبال کنید تا سرمایهتان به دلیل اشتباهات ناخواسته، از بین نرود.
سوالات متداول
هیچ مالیات مستقلی با عنوان مالیات کارتخوان طلا فروشی وجود ندارد. پایانه فروشگاهی فقط ابزار ثبت تراکنش بانکی است که به سازمان مالیاتی کمک میکند درآمد واقعی را شناسایی کند.
قوانین مالیاتی ۱۴۰۴ شامل سه نوع مالیات است: مالیات بر درآمد (۱۵ تا ۲۵ درصد)، مالیات بر عایدی سرمایه (صفر تا ۴۰ درصد) و مالیات بر ارزش افزوده (۱۰ درصد فقط از اجرت).
بله، تمام کارمزد تراکنش طلا و گردش حساب تجاری باید در سامانه مودیان ثبت شود. عدم تطابق این اطلاعات با اظهارنامه میتواند منجر به تشخیص درآمد پنهان و افزایش مالیات شود.
معافیت پایه سالانه برای فعالان صنف طلا و جواهر حدود ۲۸۸ میلیون تومان است که فقط در صورت ارسال اظهارنامه معتبر اعمال میشود و از سود خالص کسر میگردد.
